QUAY NGƯỢC VỀ 100 NĂM TRƯỚC, LẶNG NGẮM MỘT SAPA ĐẦY HOANG SƠ

Những đoàn xe đầu tiên đã đến Lào Cai vào năm 1898, đến năm 1903 thì làng Sa Pa lần đầu tiên xuất hiện trên bản đồ Việt Nam.

Sapa (xưa gọi là Chapa), được người Pháp khám phá và đưa vào khai thác từ khoảng năm 1905. Tên gọi Sa Pa đến từ hai từ “Sa Pả” trong tiếng H’mông, nhưng vào thời gian người Pháp ở đây, họ gọi thị trấn này với tên gọi “Cha Pa”, một cách gọi lãng mạn hóa từ tên “Sa Pả”.

Do không khí mát mẻ, trong lành và cảnh quan đẹp, người Pháp xây dựng các khu điều dưỡng và biệt thự ở nơi đây, biến Sapa thành thủ đô mùa hè của Bắc Kì, nơi người Pháp trốn tránh cái nóng của An Nam.

Trong một bài viết trên tạp chí Đông Dương năm 1910, tác giả Hautefeuille có viết: “Tôi hoàn toàn bị quyến rũ ngay từ chuyến đi Sa Pa lần đầu tiên. Con đường dẫn đến Sa Pa chạy qua khu vực có phong cảnh tuyệt đẹp. Hai phần ba quãng đường xuyên rừng với vẻ đẹp hiếm thấy. Thung lũng giữa dãy Fansipan và cao nguyên Sa Pa đẹp như thể thung lũng của dãy Pyrenees ở Tây Ban Nha…”.

Báo chí lúc đó liên tục ca ngợi Sa Pa như một thiên đường của trẻ nhỏ và là bà chúa của những vị khách lãng du, cảnh quan đẹp tựa chốn hư vô không có thực. Ngay sau đó, Sa Pa đã trở thành một xứ sở thần tiên nhất định phải đến trong các chuyến hành trình khám phá vùng núi Tây Bắc Việt Nam. Gần 300 biệt thự cùng với những khách sạn sang trọng mọc lên quanh những sườn đồi của thị trấn nhỏ này.

Cho tới ngày nay, sau gần 100 năm, dáng vóc Sapa đã đổi thay rất nhiều, những đâu đó vẫn còn những bản sắc văn hóa được đồng bào các dân tộc nơi đây lưu truyền từ đời nay qua đời khác, đâu đó vẫn còn những vùng đất ngọc nguyên sơ và đậm chất Sapa từ món ăn, decor cho đến những nụ cười những người nhân viên bản địa, như Sapa Jade Hill – một “truly Sapa”, Sapa nguyên sơ như thuở ban đầu.